Welkom in de 16de eeuw

De kop-hals-rompboerderij is een boerderijtype dat veel voorkomt in Friesland en in  het westen en noorden van Groningen. Dit type boerderij heeft deze benaming gekregen doordat de vorm doet denken aan een liggende koe. Hierbij is  het woonhuisgedeelte de kop, het middengedeelte de hals en de schuur de romp. De schuur kent, net als de bekende stolpboerderijen, een constructie die opgebouwd is uit een zware houtconstructie, het vierkant. Kenmerkend voor dit type boerderij zijn de zogenaamde uilenborden, die als beëindiging van twee van de dakvlakken van de schuur worden geplaatst, met hierin een opening voor ventilatie. Door het gat kunnen ook kerk- en steenuilen in- en uitvliegen. Die zijn meer dan welkom in de schuur om te jagen op knaagdieren en zo de opgeslagen gewassen – veelal graan, gerst en rogge – te beschermen. De uilenborden zijn niet alleen functioneel, maar dienen ook ter versiering. Ze bestaan uit twee delen met in het midden een versierde balk: de makelaar. Hoe de makelaar eruitziet verschilt per regio. In Friesland hebben ze aan weerszijden een knobbelzwaan met een gekromde hals.

DEUR VOOR SPECIALE GELEGENHEDEN

Het woonhuis heeft naar goed gebruik  een zogenaamde lijkdeur. In Noord-Holland  heet dit een ‘rouw-en-trouwdeur’ en in de Zaanstreek en Waterland een ‘dooddeur’. Deze deur heeft niet de functie van voordeur – op de boerderij kom je immers achterom binnen – maar wordt alleen gebruikt tijdens speciale gelegenheden, zoals door een bruid bij het verlaten van haar ouderlijk huis op weg naar haar bruiloft of door een overledene op weg naar de laatste rustplaats. In het laatste geval: horizontaal met de voeten eerst. De deur uit 1803 heeft een bijzonder rijke versiering, namelijk twee metalen deurroosters met voorstellingen van landbouwgereedschappen zoals deze rond 1800 werden gebruikt. Daarnaast zijn er verschillende gewassen te zien zoals die door de boer werden geteeld. In het bovenlicht de levensboom als bescherming tegen onheil voor de bewoners van de boerderij, maar ook voor de boerderij zelf.

OUDER DAN DE EERSTE STEEN

In de met boerenvlechtwerk versierde  metselwerkvoorgevel vermeldt een fraaie natuurstenen gevelsteen dat de boerderij  is gebouwd in 1803 in opdracht van Wiltje Johannes (Pars) en dat de eerste steen is gelegd door zijn vrouw Lijsbeth Beets Kuiken. Dit suggereert dat de hele boerderij in 1803 is gebouwd, maar dit betreft uitsluitend het woonhuis. De boerderij is veel ouder. De  historie gaat terug tot 1527, kort na het  ontstaan van de nieuwe polder Het Bildt. Op vroege kadastrale tekeningen is te zien dat de boerderij ooit een winkelhaakvorm heeft gehad, waarbij de schuur zeker tweemaal zo groot is geweest. Op de kadasterkaart van 1887 is echter de huidige vorm ingetekend.