Noord-Hollands Karakter

Jan Tamboer (61) uit Hoogwoud. Pionier in land- en tuinbouwproducten zonder microplastics. Biochemicus. Ooit werkloze elektricien, nu op de drempel van wereldwijd succes. En: sinds kort pas bewust van de eindigheid van het leven. “Mijn ambities zijn er alleen maar door gegroeid. Maar privé heb ik wel eerst orde op zaken gesteld.”

Als een docent de jonge Jan op biochemie wijst, is de student direct gegrepen. “Hierbij gelden geen vaste formules. Er is altijd een factor ‘soms’ aanwezig, een onzekerheid. Dat biedt een spannend speelveld om nieuwe dingen te creëren.” De kiem voor een loopbaan vol ups en downs is gelegd.

GOUDMIJN

Inmiddels ontwikkelt Jan met zijn bedrijf Ad Terram organische land- en tuinbouwproducten. Een potentiële goudmijn, want in steeds meer landen worden de conventionele producten met microplastics verboden. Ad Terram is de enige met volledig organische alternatieven die minstens zo goed werken als de chemische middelen. Wereldwijd succes lonkt. Dan ontdekt de huisarts bij toeval een gezwel in zijn nier.

GEZWEL

“Die man schrok zich kapot. Ik dacht: joh, rustig aan. Maar in het ziekenhuis bleek dat het foute boel was. Toen kreeg ik het ook benauwd.” Plotseling moet Jan nadenken over de dood. Testament, bedrijfsaandelen: niks staat op papier. De arts wil volgende week opereren. “Nou, ik ga eerst wat dingen regelen,” reageert Jan, “die paar weken extra kunnen er ook nog wel bij.” Als alles voor zijn familie is vastgelegd, gaat hij met een gerust gemoed onder het mes.

Misschien móet de dood wel eerst heel dichtbij komen

HET ROER OM

De onderzoeker buigt zich nu over zijn leven. Wat heb ik er eigenlijk mee gedaan? En wat wil ik nog? Hij gooit het roer om. Jan boekt een vakantie naar IJsland. Koopt een hobby-auto. Laat zijn woning verduurzamen. “Ik gaf nooit geld uit aan mezelf. Alles wat ik verdiende, stopte ik weer in nieuw onderzoek. Ik nam ook nooit vrij. Nu wel. Natuurlijk wist ik altijd dat ik ooit dood ga. Maar er is een verschil tussen weten en realiseren. Misschien móet het wel eerst heel dichtbij komen.”

EINDIGHEID

De eerste vijf jaar heeft Jan een kans van twintig procent op overlijden. Deze factor ‘soms’ beïnvloedt zijn leven sterk. “Alles heeft veel meer impact. Samen met mijn familie hebben we ons bewust voorbereid op een leven zonder mij. Die eindigheid is nu overal in verankerd. En ik ben natuurlijk nog niet klaar!” Jan doelt op zijn rol als opa, die hem meer doet dan hij ooit had gedacht, maar zeker ook op zijn ambities als biochemicus.

GELOOF

“Die zijn er niet minder door geworden. Misschien juist groter. De tent staat als een huis met fantastische mensen. Nu wil ik toonaangevend in de wereld worden. De potentie is er. Wat dat betreft blijf ik gewoon mijn oude ik. Die Jan heeft me ook gebracht waar ik nu sta: eerlijk en vol geloof in mezelf. Maar wie zijn nek uitsteekt, maakt niet alleen vrienden. Dat heb ik vaak genoeg ondervonden. Dan ben ik maar naïef. Je kunt jezelf niet voor de gek houden. Ook niet soms.”

ALLEEN GA JE SNELLER, SAMEN KOM JE VERDER

In het Westfriese Opmeer staat het hoofdkantoor van Ad Terram. Eigenaar Jan Tamboer is trots en dankbaar. Elke ochtend schiet het even door zijn hoofd: alles wat hier staat, begon ooit met een idee in mijn hoofd en met mensen die in mij geloven. Zijn pad naar succes kende hoge pieken en diepe dalen, van 's werelds grootste biochemische onderzoeksbedrijf tot bankroet en dreigende celstraf.

LAND- EN TUINBOUW ZONDER MICROPLASTICS

Wereldwijd staan boeren en tuinders voor een grote uitdaging. Ze moeten meer produceren en tegelijkertijd het milieu veel minder belasten. In Nederland mogen hun gewasbehandelingen vanaf 2025 geen microplastics meer bevatten. Ad Terram heeft de uitkomst: volledig organische alternatieven die minstens zo goed werken als chemische producten.

Het probleem van microplastics is enorm, vertelt Jan. “Het zit in veel producten, zoals cosmetica en schoonmaakmiddelen, maar in de agrarische sector wordt alles rechtstreeks op het land gegooid. Je krijgt het op je bord, het beïnvloedt immuunsystemen van mens en dier en het gaat nooit meer weg.”

Over wonen in Noord-Holland

“Ik vind hier nu mooier dan ik het vroeger vond. Het landschap is weids, de mensen rechttoe rechtaan. Breed perspectief en duidelijkheid dus: daar hou ik van. Als ik een minpuntje moet noemen, dan is het de introverte houding die ik vaak tegenkom. Veel Westfriezen vinden het lastig om zich bloot te geven, terwijl zij het zichzelf hiermee juist gemakkelijker zouden maken.”

‍