Koffie met ballen: Terug naar de verwondering

Het is een winderige, bewolkte ochtend in september als Jan en Geert elkaar treffen in wijngaard Avendorp te Schagen. Geert herinnert Jan aan hun eerste ontmoeting in 2007: “Tijdens een lezing aan een groep mensen uit de vastgoedwereld voorspelde jij op korte termijn een diepe financiële crisis. Daarmee kreeg je de handen niet bepaald op elkaar. Maar je had het wel bij het rechte eind!”

‍Daarom ben ik blij dat we hier nu zitten, Jan. Ik ben heel benieuwd hoe dat nou werkt, in jouw hoofd.

“Dat is een combinatie van twee dingen. Op de eerste plaats zie ik in mijn hoofd alles in energieën, als het storingsbeeld van een tv. Die vormen scenario’s. Op de tweede plaats neem ik feitelijke ontwikkelingen waar. Tussen beide werelden leg ik verbanden. Dat laatste leerde ik pas op latere leeftijd. Zeker als kind is het heel lastig om dingen te zien die anderen niet zien. Ik had totaal niet het gevoel dat ik op deze aarde rondliep. Op de hogere landbouwschool, bijvoorbeeld. Daar vertelde ik de docenten dat de wet van behoud van energie niet altijd opgaat omdat die veel te universeel is. Ik floepte dat er gewoon uit, omdat ik wist dat ik gelijk had. Na een halfjaar ben ik van de opleiding gestuurd.”

Hoe heb je geleerd met dit talent om te gaan?

‍ “Dat lukte me pas goed toen ik risicomanager bij een bank was. Ik zag bepaalde ontwikkelingen in het geopolitieke of financiële veld aankomen, maar kon die niet rationeel verklaren bij mijn collega’s. Toen heb ik mezelf zwaar verdiept in de gangbare denkbeelden. Wat is nou de Keynesiaanse economie, bijvoorbeeld? Toen ik dat wist, kon ik de vertaalslag maken van mijn wereld naar die van hen. Alles wat ik nu zie, plaats ik binnen de bekende theorieën. Mensen zijn pas bereid iets in te zien als ze het kunnen beredeneren. Gelukkig weet ik nu wat mijn talent is. Een goede vriend en astroloog zei ooit tegen mij: jij bent een tijdgenoot van de toekomst met een natuurlijk weten van wat waar is. Daar kan ik me wel in vinden. Ik ben misschien niet handig, maar ik weet veel.”

Is dat iets spiritueels, iets zweverigs? Of hebben we allemaal ergens zo’n talent?

‍“Energieën zijn niet zweverig, die zijn overal. Alleen niet iedereen kan ze zien. Iedereen heeft spirituele kwaliteiten, maar vaak zijn die geblokkeerd. Mensen willen namelijk alles kunnen beredeneren en bewijzen. Zonde, want hierdoor verliezen we de verwondering. We zijn de verbinding met de natuur verloren. De wetenschap is daar mede debet aan. Deze kwam oorspronkelijk voort uit verwondering. Op basis daarvan deed je aannames en ging je onderzoeken. Maar de verwondering is steeds meer uit de wetenschap verdwenen. Inmiddels is wetenschap verworden tot ‘wet en schap’, oftewel: we hebben wetten bedacht, die zetten we in het schap en we trekken die eruit als we ons eigen gelijk willen bewijzen. De open blik is verdwenen. We stellen niet veel meer ter discussie. Zo lossen we onze crises ook niet op.”

Over crisis gesproken, jij werkt mee aan onderzoek naar methodes om de agrarische sector te verbeteren, met name de voedselkant. Waar komt die motivatie vandaan?

‍“Uit het besef dat daar de oplossing ligt voor de vijf grootste crises die onze wereld nu kent. Die spelen zich af op het gebied van water, voedsel, energie, economie en klimaat. Daar zit een logische volgorde in. Water is de basis van ons bestaan: de mens bestaat voor 99 procent uit watermoleculen. Wie bestaat, wil groeien, daarvoor heb je voeding nodig. Dan wil je ook leuke dingen doen, jezelf ontplooien. Dus wil je energie hebben. Vervolgens heb je structuur nodig, anders raak je het overzicht kwijt. Dat is het financieel-economische concept dat we met elkaar hebben bedacht. En al die structuren bij elkaar vormen een systeem. Het grootste systeem op onze aardbol is het klimaat.”

‍Eh, ja, wat wil dat zeggen?

‍“Dat we moeten begin bij het begin! Een crisis is niks anders dan het einde van een ontwikkeling in onze evolutie. Maslow zei: vanaf zo’n punt moeten we vanuit een nieuw bewustzijn naar de wereld kijken. En dáár heb je nou die verwondering voor nodig, Geert. Als wij in staat zijn om met verwondering naar de wereld te kijken, dan zie ik dat het onhandig is om eerst te proberen het klimaat recht te trekken en daarna het failliete financiële systeem. Dat is de verkeerde volgorde. Begin bij de basis. Water en voedsel dus. Dan ontstaat er een nieuw model op basis waarvan je ook energie opnieuw kunt vormgeven, en daarna ons financiële stelsel. Dat nu is gebaseerd op de olie-industrie. We hebben nu een verkeerd uitgangspunt.”

Ik durf het bijna niet te vragen, Jan, maar jij hebt vast een duidelijke mening over de klimaatdoelen uit Den Haag?

‍“Totale waanzin. Stelt op wereldschaal niks voor. Ze stoppen miljarden euro’s in klimaatplannen. Investeer dat in onderzoek! Er lopen ontzettend knappe koppen rond op onze universiteiten. Laat ze innovaties ontwikkelen die schaalbaar zijn op wereldniveau. Dán maken we impact. Met veel minder geld. Maar ons kleine landje volstoppen met zonnepanelen en windmolens is redelijk zinloos. Laten we eerst water en voedsel op orde brengen. De agrarische wereld dus. Daar kun je wat mee.”

Dus wij hoeven ons helemaal geen zorgen te maken om klimaatverandering?

‍“Nee. Alles in het universum is cyclisch. Dan is het toch vreemd om te denken dat de opwarming van de aarde een lineair probleem is? Kan niet. We zitten gewoon in de opgaande beweging van een cyclus. Dat keert vanzelf weer, zoals dat al miljoenen jaren gebeurt. Maar wij hebben er een politiek verhaal en een perverse industrie van gemaakt. Het belangrijkste element binnen het klimaat waar de mensheid echt invloed op heeft, is de waterkringloop. Die verstoren wij door alle ontbossing wereldwijd. Nieuwe bossen planten dus. Compenseert meteen een beetje CO2-uitstoot. Dus nogmaals: beginnen bij de basis. Met een open blik.”

Oké, laten we nu inzoomen op het werkgebied van Klaver Makelaardij. In Noord-Holland hebben we een prachtig mooi buitengebied met duizenden agrarische bedrijven. Banken hebben hier voor miljarden euro’s aan leningen uitstaan, terwijl de sector in zwaar weer verkeert. Waar zouden we goed aan doen?

‍“Dat is een ingewikkeld vraagstuk, zeker met ons failliete geldsysteem. Maar hoe dan ook: om ergens te komen moet je eerst de ideale situatie schetsen. In mijn ogen is dat teruggaan naar relatief kleine akkerbouw- en veeteeltbedrijven. Geen monoculturen, maar diversiteit. In Noord-Holland kunnen we heel veel lokaal klaarspelen. Er is een agrarische omgeving, veel voedsel en genoeg water. Voor energie moeten we samenwerken, provinciaal of landelijk. Dan kunnen we wel onszelf én de Randstad voeden. Een goede basis voor een sterke economie. Met fundamentele voordelen. Je weet weer wat je eet, hoe het wordt verbouwd en door wie. De anonimiteit verdwijnt. Daarbij zouden regionaal gestructureerde gebieden de samenleving veel hechter en veerkrachtiger maken. Voedsel verbindt.”

Een beetje zoals Avendorp dus: sterke verbinding met de stad en een herleidbaar streekproduct!

‍“Klopt. Sterker nog, mensen die lokaal voedsel eten, krijgen de energie binnen die past bij hun systeem. Het lichaam neemt alles beter op en daar wordt je immuunsysteem sterk van. Dat helpt gezondheidsproblemen voorkomen of zelfs oplossen. Wie een beetje logisch nadenkt, voelt ook wel aan dat peultjes uit Egypte misschien wel lekker zijn, maar veel minder waarde hebben voor ons energiesysteem. In eerdere projecten is al aangetoond dat lokaal en duurzaam geteeld voedsel in zorginstellingen leidt tot minder medicijngebruik en sneller herstel.”

Jan, ik ben zwaar onder de indruk. Heb je nog een voorspelling voor ons, à la 2007?

‍ “De onrust in de wereld die we nu zien, is slechts een begin. Over tien jaar zijn de verhoudingen tussen alle grootmachten sterk gewijzigd. Europa komt hier niet als beste uit. Qua welvaart gaan wij er misschien zelfs wel twintig, dertig jaar op achteruit. Maar ik ben niet somber, hoor. Ook toen waren de mensen gelukkig. Ik geloof echt in de onoverwinnelijke kracht van liefde.”

‍

15% KORTING OP DE TOEKOMST OVER LEVEN

Hoe bijzonder is het als de zakelijke werkelijkheid en de wereld van spiritualiteit elkaar raken? Hoe zij elkaar niet uitsluiten, maar elkaar juist blijken aan te vullen en te versterken. Daarover gaat het boek De toekomst over leven, dat Jan samen met Marieke de Vrij schreef. De vele crises waarmee wij worstelen, zetten zij in een bijzonder perspectief, inclusief handvatten om ermee om te gaan, persoonlijk en als samenleving. Ga naar De toekomst over leven | Prijs: €23.99 | Obelisk Boeken en ontvang 15% korting met de code ‘toekomst’ op het boek De toekomst over leven. Verzending is gratis.

Jan J.Ph.M. de Dood (61) is geboren op het Verlaat, in het oudste huis van Heerhugowaard. Hij komt uit een gezin met zes kinderen. Nu woont Jan in Nieuwe Niedorp, samen met zijn vrouw. Als strategisch adviseur helpt Jan ondernemingen met het vinden van hun plek in de steeds veranderende samenleving. Daarnaast houdt hij zich bezig met kwantumlandbouw. Ook is hij actief in de biomedische wereld en betrokken bij onderzoek om de agrarische sector te verbeteren.